01. Wat is Uechi-Ryu Karate-Do

Karate is de ongewapende vechtkunst rond 1600 ontstaan op de Ryukyu eilandengroep waarvan Okinawa het grootste eiland is. Het is een samensmelting van Chinese en Okinawaanse krijgskunsten de sindsdien een sterke evolutie heeft gekend.

Karate betekent letterlijk “lege hand”, zonder wapens. “Kara” betekent “leeg” en “Te” betekent “hand”.

In tegenstelling tot de gangbare overtuiging heeft Karate geen Japanse oorsprong en heeft ook niets te maken met romantische Samourai verhalen of de Bushido ethiek. Karate heeft zijn eigen morele code die, verbonden met de cultuur en de vredelievende houding van het volk van Okinawa, gebaseerd is op respect voor de mens en zijn omgeving.

Okinawa was vroeger een apart koninkrijk maar werd rond 1600 door Japan geannexeerd. Er zijn niet veel bruikbare grondstoffen te vinden op de eilanden en dus was en is men nog steeds aangewezen op handel. Daar Okinawa op de handelsroute tussen China en Japan ligt is het ook niet te verwonderen dat het eiland zich ontwikkelde als een belangrijke handelshaven tussen beide grootmachten. Ondanks deze status wist de Ryukyu eilandengroep zijn onafhankelijkheid vrij lang te bewaren. Door afwezigheid van enige significante militaire macht was men aangewezen op diplomatie om te overleven tussen de twee grootmachten.

Samen met de handel in goederen kwam er een hele culturele uitwisseling op gang tussen Okinawa en China die honderden jaren duurde.

Eén van deze culturele aspecten waren de Chinese krijgskunsten. Over de jaren heen geraakten deze vermengd met de reeds bestaande Okinawaanse disciplines. Voor “Kara” werd toen nog een karakter gebruikt dat “China” wil zeggen ipv “Lege”. Door anti-Chinese sentimenten werd het Chinees/Okinawaanse karakter van Karate rond 1900 bewust uitgewist.

Er zijn minstens twee overduidelijke bewijzen voor de Chinese invloeden in het Okinawa Karate : ten eerste is er historisch bewijs dat er een Chinese handelsvestiging opgericht werd te Kumemura nabij Naha, grootste stad en belangrijkst haven van Okinawa. Deze handelsvestiging staat bekend als “de 36 families van Kume”, waarbij men het getal zelf moet interpreteren als “een groot aantal”. Het is een feit dat er zich onder deze mensen een aantal experten in de Chinese krijgskunsten bevonden die elk verschillende Okinawaanse leerlingen hadden. Ten tweede bezaten verschillende Okinawaanse Karatemeesters een copie van het oude Chinese boek met de naam “Bubishi”. Dit boek is een referentiewerk van Chinese krijgskunsten en wordt ook “De Bijbel van Karate” genoemd.

Al vroeg kwamen er op Okinawa verschillende strekkingen in de grootste steden: de scholen van de stad Naha werden Naha-te genoemd, de scholen van Shuri : Shuri-te en de scholen van Tomari : Tomari-te.

Er werd nadien ook een onderscheid gemaakt tussen twee verschillende benaderingen: Shorei-Ryu (meestal rond de stad Naha), gekend voor zijn krachtige korte technieken, en Shorin-Ryu (vooral rond de steden Shuri en Tomari), gekend voor zijn langere en soepelere technieken. Dit was echter weinig afgebakend en regelmatig werden er technieken en trainingsmethoden “geleend” van de ander. Er werd trouwens bewezen dat beide namen verwijzen naar dezelfde Chinese krijgskunsten.

Over de jaren heen onstonden er op Okinawa verschillende stijlen of scholen. Al deze strekkingen hebben voor 80-90% gemeenschappelijke basistechnieken maar leggen zeer verschillende accenten in de uitvoering ervan alsook in de verdere opbouw van de gevorderde technieken.

Het oude Shorei-Ryu staat vandaag bekend als Goju-Ryu. De naam Shorin-Ryu wordt nog steeds gebruikt en verenigt vandaag vooral de verschillende Shuri-te en Tomari-te strekkingen.

In het begin van de vorige eeuw kwam Uechi-Ryu naar Okinawa (zie het volgende hoofdstuk). Uechi-Ryu wordt tot de Naha-te / Shorei-Ryu strekking gerekend. Alhoewel er sterke overeenkomsten zijn met Goju-Ryu (men gaat er van uit dat beide in China ooit een gemeenschappelijke basis hadden) zijn er echter ook zeer grote verschillen.

Tijdens Wereldoorlog II werd Okinawa vrijwel volledig vernietigd door een Amerikaanse invasiemacht. Het oude Ryukyu Koninkrijk dat historisch gezien meer bij China aanleunde werd in april 1945 buiten alle proporties gestraft voor de Japanse deelname aan de oorlog. Tussen de honderdduizenden burgerslachtoffers bevonden zich ook vele karatemeesters. Kanbun Uechi was op dat moment in Japan en ontsnapte aan deze vernietiging die men vandaag nog de “Typhoon van staal” noemt. Ook vandaag nog zijn de littekens zichtbaar in de samenleving van Okinawa.

Uechi-Ryu is algemeen erkend als een van de drie originele karatescholen van Okinawa (de andere zijn Shorin-Ryu en Goju-Ryu) en heeft sinds zijn vrij late ontsluiting naar de buitenwereld (na 1950) een zeer sterke groei gekend. De Amerikaanse G.I.’s waren de eersten om Uechi-Ryu vrij snel na de oorlog buiten Okinawa bekend te maken: vandaag zijn er in de V.S. tientallen Uechi-Ryu dojo. In Europa is er slechts de laatste 2 decennia een gestage groei, meestal nadat men tot het besef kwam dat de van Japan afkomstige scholen slechts zeer beperkte interpretaties zijn van het originele Okinawa Karate-Do.

Filosofie van Karate-Do

Okinawa Karate is niet alleen een zelfverdedigingsdiscipline. Het is in de eerste plaats een levensweg. Daarom vinden we “Do” terug achter het woord Karate. Karate-Do betekent letterlijk: “de weg van de lege hand” en wijst op het overstijgen van ego en het vinden van innerlijke vrede door een levenslange beoefening. Zodoende wordt de weg van Karate ook de weg van het leven zelf.

Uechi-Ryu Karate-Do

De geschiedenis van Uechi-Ryu Karate-Do begint met een zeer begaafde meester in Chinese krijgskunsten: Shu Shi Wa (1874-1926). Hij combineerde twee bekende scholen en creëerde een systeem dat gebruik maakt van harde offensieve technieken en zachte defensieve technieken.

Onze school ontstond nadat Kanbun Uechi (1877-1948) in Zuid-China bij hem krijgskunsten ging studeren (van 1897 tot 1910) en daarna terugkeerde naar Okinawa. Wat hij in China bij Shushiwa leerde werd toen nog “Pangainoon” genoemd wat “half hard - half zacht” betekent. De diepere betekenis gaat veel verder dan deze woorden. Pas later werd de naam gewijzigd in Uechi-Ryu ofwel “De school van Uechi”.

Uechi-Ryu staat ook bekend als “De school van de Kraanvogel, Tijger en Draak”. Dit is een symbolische verwijzing naar het principe van Pangainoon: het samensmelten van zachte defensieve cirkulaire technieken (Tsuru : Kraanvogel) met harde offensieve lineaire technieken (Tora : Tijger) die spontaan moeten kunnen afgewisseld worden (Ryu : Draak, in het Oosten symbool van verandering of aanpassing). “Ryu” betekent ook “school”, daarom wordt de draak ook als symbool voor Uechi-Ryu gebruikt.

Na de dood van Kanbun Uechi werd de leiding overgenomen door zijn zoon Kanei Uechi (1911-1991). Kanei Uechi is verantwoordelijk voor het structureren van het Uechi-Ryu en het invoeren van extra technieken die een beter groeipad voor de beoefenaar aanbieden. De generatie van Kanei Uechi wordt de 2de generatie Uechi-Ryu genoemd.

De kleinzoon van Kanbun, Kanmei Uechi, nam na het overlijden van zijn vader tot Uechi-Ryu Okinawa Karate Associatie. Kanmei Uechi leidde de 3de generatie Uechi-Ryu Karate-Do in.

De achterkleinzoon van Kanbun, Kancho Uechi, is de huidige Soke van de Uechi-Ryu Okinawa Karate Associatie. Kancho leidde de 4de generatie Uechi-Ryu Karate-Do in.

Pangainoon-Ryu : Nog voor de dood van Kanei Uechi splitste zich een kleinere groep af die zijn eigen weg ging en ook terugkeerde naar de initiele naam.

Principes van Uechi-Ryu Karate-Do

In de beoefening van Uechi-Ryu Karate-Do kan men de pure Karate-technische kennis (de vaardigheid - Jutsu) en de filosofische benadering (“de weg van Karate” - Do) herkennen maar niet scheiden.

-       Do : de weg

-       Jutsu : de techniek

Door zijn late ontsluiting naar de buitenwereld zijn de originele technieken van Uechi-Ryu goed bewaard gebleven.

De technische definitie van Uechi-Ryu Karate-Do is als volgt:

Basistechnieken :

Junbi-undo : de voorbereidende oefeningen (ontwikkelen van kracht, uithouding, lenigheid, enz)

Hojo-undo : de basistechnieken (afgeleid van de kata)

Kata :

Sanchin : basiskata

Kanshiwa, Kanshu, Seichin : Kyu-kata

Seisan, Seiryu, Kanchin, Sanseiryu : Dan-kata

Toegepaste technieken :

Kote-kitae : conditionering van het lichaam

Yakusoku-kumite : Kumite-3, Kumite-1, Kyu-kumite, Dan-kumite

Bunkai : analyse van de kata, Kanshiwa Bunkai, Seisan Bunkai

Jyu-kumite : vrij vechten

Do : de weg

Uechi-Ryu is een Okinawaanse Karateschool waarin de nadruk ligt op zelfverdediging en zelfontwikkeling. Kompetitie is een persoonlijke keuze, geen verplichting.

De lessen zijn “vrij intensief” te noemen vanuit het oogpunt van de fysieke training. Het is onze overtuiging dat samen met het aanleren van de basistechnieken van het Uechi-Ryu Karate-Do ook het lichaam moet ontwikkeld worden (kracht, snelheid, lenigheid, coordinatie, uithouding, aanvoelen van ruimte en ritme, enz) en dit met specifieke oefeningen. Fysieke training is dus altijd een deel van de les.

Tijdens het aanleren van de basistechnieken en de gevorderde technieken train je ook automatisch de mentale aspecten van Karate. Na een tijdje krijg je meer zelfvertrouwen en leer je dat Karate niet zomaar een sport is maar een levensweg. Karate-Do laat toe om het beste wat in jezelf zit naar boven te halen en dit zowel op lichamelijk als op spiritueel vlak.

Een karateka moet zowel Jutsu en Do ontwikkelen en integreren in haar of zijn leven.